Elastyczne formy zatrudnienia – jak dostosować zespół do zmieniających się potrzeb rynku?

Elastyczne formy zatrudnienia to różne nietradycyjne sposoby angażowania pracowników, pozwalające firmom szybko reagować na wahania rynku. Umożliwiają one elastyczne skalowanie zespołu – zwiększanie lub ograniczanie zatrudnienia w odpowiedzi na aktualne potrzeby biznesowe. Według ekspertów takie formy pomagają optymalizować koszty i pozyskiwać potrzebne kompetencje bez stałych zobowiązań kadrowych. Jednocześnie pracownicy często cenią je za możliwość lepszego dostosowania godzin pracy do własnych potrzeb, np. łatwiejsze pogodzenie obowiązków zawodowych z życiem rodzinnym.

Dostępne formy zatrudnienia w Polsce

Umowa o pracę – klasyczna, pracownicza forma zatrudnienia regulowana Kodeksem pracy. Pracownik na etacie ma gwarantowane m.in. wynagrodzenie minimalne, płatny urlop wypoczynkowy oraz zasiłek chorobowy. Dla pracodawcy oznacza to stały obowiązek opłacania składek ZUS (około 20% ponad pensję) i spełniania innych świadczeń, co podnosi koszty zatrudnienia.
Umowy cywilnoprawne – formy niestandardowe regulowane Kodeksem cywilnym. Należą do nich m.in. umowa zlecenie i umowa o dzieło. Umowa zlecenie (tzw. „umowa starannego działania”) polega na wykonaniu określonej czynności; zleceniobiorca zachowuje dużą swobodę działania, a zleceniodawca ponosi niższe koszty zatrudnienia (umowę można łatwo wypowiedzieć). Obowiązują przy niej składki ZUS do momentu osiągnięcia minimalnego wynagrodzenia. Umowa o dzieło (tzw. „umowa rezultatu”) dotyczy wykonania konkretnego dzieła (np. przygotowania projektu) i – poza przypadkiem zawierania jej z pracownikiem etatowym – nie wymaga odprowadzania składek emerytalnych/rentowych czy zdrowotnych. W obu przypadkach wypłacone wynagrodzenie podlega opodatkowaniu, a wykonawca może zastosować 20% lub 50% koszty uzyskania przychodu.
Samozatrudnienie (B2B) – współpraca na zasadach „firma–firma”. Pracodawca zawiera umowę z przedsiębiorcą prowadzącym własną działalność gospodarczą. Wykonawca sam ustala czas i sposób pracy, ale nie ma standardowych praw pracowniczych (brak płatnego urlopu, minimalnego wynagrodzenia czy ograniczeń czasu pracy). Całe obowiązki podatkowe i składkowe spoczywają na przedsiębiorcy prowadzącym JDG.
Praca tymczasowa (leasing pracowniczy) – forma trójstronna: pracownik jest zatrudniany przez agencję pracy tymczasowej, a następnie delegowany do pracy u konkretnego pracodawcy. Taki model jest uregulowany ustawowo (Ustawa o zatrudnianiu pracowników tymczasowych). Agencja odpowiada za rekrutację, kadry i wypłatę, a firma użytkownik zyskuje szybki dostęp do personelu na określony czas bez angażowania własnych etatów.
Outsourcing procesów – zlecanie zewnętrznemu dostawcy wykonania określonych zadań lub funkcji, zamiast samodzielnego zatrudniania pracowników. Przykłady to kadry-płace, obsługa IT, logistyka czy reklama. W outsourcingu przedmiotem umowy nie jest personel, ale realizacja konkretnego procesu. Dostawca usługi sam organizuje pracę niezbędnych specjalistów i odpowiada za efekt, co pozwala firmie skupić się na kluczowym biznesie i zoptymalizować koszty.

Porównanie umowy o pracę i elastycznych form zatrudnienia

Umowa o pracę zapewnia pracownikowi pełen pakiet świadczeń socjalnych, takich jak wynagrodzenie minimalne, płatne urlopy czy zasiłki chorobowe, jednak wiąże się z wysokimi i stałymi kosztami dla pracodawcy – obejmującymi m.in. składki ZUS oraz inne obowiązkowe świadczenia, które zwiększają całkowity koszt zatrudnienia o około 20% ponad pensję brutto.

Z kolei elastyczne formy zatrudnienia, takie jak umowy cywilnoprawne, kontrakty B2B, praca tymczasowa czy outsourcing, pozwalają firmom swobodnie zarządzać zespołem i ograniczać stałe wydatki, ponieważ nie wymagają wypłacania urlopów ani świadczeń. Dla pracodawcy oznacza to większą elastyczność i niższe koszty, natomiast dla pracownika – mniejsze zabezpieczenie socjalne i wyższy poziom niepewności związany z zatrudnieniem.

Przykłady sytuacji, w których sprawdzają się elastyczne formy

Logistyka i e-commerce

Sezony sprzedażowe (np. święta, wyprzedaże) generują skoki popytu na magazynierów czy kierowców. Pracownicy tymczasowi i umowy na czas określony pozwalają szybko zaspokoić potrzeby bez nadmiernego zwiększania etatów.

Gastronomia i hotelarstwo

Zmienne zapotrzebowanie w weekendy, sezon letni czy okresy świąteczne wymaga rotacyjnych zmian obsady (kelnerów, kucharzy, recepcjonistów). Elastyczne zatrudnienie (np. zleceniobiorcy czy pracownicy z agencji) pozwala szybko obsadzić grafiki bez stałego angażowania personelu.

Branża eventowa i marketing

Przy organizacji imprez, konferencji czy kampanii reklamowych potrzebne jest krótkoterminowe wsparcie (obsługa eventów, producenci treści, specjaliści IT). Wynajęcie freelancerów lub zatrudnienie na krótkie umowy (B2B, o dzieło) daje firmie możliwość elastycznej rozbudowy zespołu na czas projektu.

Prace sezonowe (rolnictwo, budownictwo)

Przy zbiorach plonów czy intensywnych okresach budowy firmy mogą szybko wesprzeć się pracownikami z agencji. Tacy tymczasowi pracownicy pozwalają sprostać wzrostowi aktywności bez konieczności tworzenia długoterminowych miejsc pracy.

Wskazówki dla pracodawców

Analizuj potrzeby i dobieraj formę

Wyodrębnij zadania stałe i przejściowe. Kluczowe stanowiska obsadź umowami o pracę, natomiast prace projektowe, sezonowe czy wspierające realizuj przez elastyczne formy (umowy cywilnoprawne, B2B, outsourcing, pracę tymczasową).

2.Uwzględnij koszty i przepisy

Przed wyborem formy zatrudnienia sprawdź obowiązki finansowe. Na przykład wszystkie umowy zlecenia podlegają oskładkowaniu do poziomu minimalnego wynagrodzenia, a od 2025 r. minimalna stawka godzinowa wynosi 30,50 zł. Pamiętaj o minimalnym wynagrodzeniu (4 666 zł brutto w 2025 r.) i o tym, że na umowach cywilnych pracownik traci niektóre świadczenia (np. umowa o dzieło nie daje prawa do ubezpieczeń społecznych)l.

3.Wykorzystaj agencje i outsourcing

Jeśli przewidujesz wzrost zapotrzebowania (np. sezon czy realizacja dużego projektu), rozważ wsparcie z agencji pracy tymczasowej lub firmy outsourcingowej. Agencja dostarczy pracowników gotowych do pracy, a outsourcer przejmie realizację procesów (kadry, płace, obsługa IT itp.), zwalniając firmę z obowiązku prowadzenia rekrutacji i formalności.

4.Zadbaj o potrzeby pracowników

Elastyczność często jest ceniona przez samych pracowników – wielu z nich chce godzić pracę z życiem prywatnym. Młodsi pracownicy czy studenci mogą liczyć na łączenie nauki z pracą, dlatego warto zaoferować np. elastyczne godziny czy możliwość pracy zdalnej. Inwestuj też w rozwój (szkolenia, benefity), by zmotywować zespół niezależnie od wybranej formy zatrudnienia.

Umów się na bezpłatną konsultację z naszym specjalistą i otrzymaj ofertę dla swojej firmy!

Wypełnij formularz z zapytaniem

Skorzystasz z najnowszej wiedzy i aktualnych rozwiązań dopasowanych do Twojej branży

Dostarczymy pracowników odpowiadających profilowi kandydata w ciągu 14 dni

Zoptymalizujesz wydatki w swojej firmy związane z pozyskaniem oraz zatrudnieniem pracowników blue collars nawet o 19%

*Udostępnienie danych osobowych automatycznie wiąże się z akceptacją warunków.